จีนเผยวิจัย “ต้นกำเนิดโควิด-19” พบ “สัตว์ป่าเร่ขายในตลาดอู่ฮั่น” โยงกับเคสป่วยแรก WHO จี้เปิดข้อมูลให้หมด
บีบีซี สื่ออังกฤษ รายงานวันที่ 6 เม.ย. 66 ว่า ตลาดฮัวหนาน อาหารทะเลและสัตว์ป่า (The Huanan seafood and wildlife market) กลายเป็นจุดสำคัญในการค้นหาต้นกำเนิดโรคโควิด-19 จีนได้เปิดเผยการศึกษาทางวิชาการแรกที่ได้รับการตรวจสอบ (peer-reviewed study) ซึ่งเป็นที่เฝ้ารอมานานสำหรับหลักฐานทางชีววิทยาซึ่งถูกรวบรวมได้จากตลาดสดอู่ฮั่นเมื่อปี 2020 ด้วยการเชื่อมไวรัสเข้ากับสัตว์ที่จำหน่ายในตลาดสด มันสามารถนำไปสู่คำถามใหม่ที่ว่าโรคโควิด-19 สามารถเกิดการระบาดได้อย่างไร ซึ่งการวิจัยชี้ว่าผลการตรวจแสดงค่าเป็นบวกนั้นเจือปนวัสดุทางพันธุกรรมจากสัตว์ป่า
งานวิจัยชิ้นนี้ถือเป็นการศึกษาวัตถุพยานทางชีววิทยา ซึ่งเก็บตัวอย่างมาจากตลาดหัวหนานเมื่อปี 2020 ที่ได้รับการตรวจประเมินคุณภาพทางวิชาการชิ้นแรก โดยตลาดดังกล่าวเป็นแหล่งซื้อขายสัตว์ป่าและสัตว์น้ำในเมืองอู่ฮั่น ประเทศจีน ที่ได้กลายเป็นจุดสำคัญในการศึกษาวิจัยต้นกำเนิดของเชื้อไวรัสหายนะที่ทำให้มีผู้เสียชีวิตกว่า 6.8 ล้านรายทั่วโลก ตามรายงานขององค์การอนามัยโลก (WHO) เมื่อวันที่ 6 เมษายน ซึ่งการวิจัยที่เชื่อมโยงไวรัสโคโรนาและสัตว์ที่ถูกซื้อขายในตลาดนี้ อาจเป็นการเสนอความเป็นไปได้ใหม่ๆ ที่ช่วยสืบสาวหาต้นตอการแพร่ระบาดของโควิด-19 ได้
โดยการศึกษาชิ้นนี้เปิดเผยว่า ผลการสวอบ (Swab) ที่แสดงผลตรวจเชื้อโควิด-19 เป็นบวกนั้น ยังปรากฏสารพันธุกรรมจากสัตว์ป่าอยู่ด้วย ซึ่งนักวิทยาศาสตร์บางส่วนกล่าวว่า นี่เป็นหลักฐานอีกชิ้นหนึ่งที่ระบุว่า ในช่วงแรกเริ่ม โควิด-19 แพร่กระจายจากสัตว์ไปสู่คน
อย่างไรก็ดี นักวิทยาศาสตร์คนอื่นๆ ได้เรียกร้องให้มีความระมัดระวังในการตีความผลการวิจัย ที่ยังไม่มีความชัดเจนว่าเหตุใดจึงใช้เวลาสามปีในการเผยแพร่ข้อมูลทางพันธุกรรมจากตัวอย่างเชื้อสู่สาธารณชน ขณะที่ยังมีอีกทฤษฎีหนึ่งว่า ไวรัสดังกล่าวรั่วไหลออกมาจากห้องแล็บแห่งหนึ่งในเมืองอู่ฮั่น ทั้งนี้ คณะวิจัยชาวจีนนี้เคยเผยแพร่งานวิจัยฉบับก่อนหน้าผ่านทางออนไลน์เมื่อเดือนกุมภาพันธ์ ปี 2022 ซึ่งเนื้อหาของงานวิจัยชิ้นดังกล่าวไม่ได้แสดงข้อมูลพันธุกรรมฉบับสมบูรณ์ที่เก็บมาจากตัวอย่างในตลาดหัวหนาน
ขณะที่เมื่อเดือนมีนาคมที่ผ่านมา คณะนักวิจัยนานาชาติกลุ่มหนึ่งได้แบ่งปันบทวิเคราะห์ของตนเองเกี่ยวกับผลสวอบดังกล่าว หลังพบว่ามีการโพสต์ลำดับพันธุกรรมของตัวอย่างเชื้อที่เก็บมาจากตลาดดังกล่าว บนเว็บไซต์แบ่งปันข้อมูลทางวิทยาศาสตร์แห่งหนึ่ง ซึ่งบทวิเคราะห์ชิ้นใหม่นี้ ได้รับการตรวจสอบความถูกต้องก่อนตีพิมพ์ในวารสาร Nature มีรายละเอียดที่สำคัญมากกว่าเกี่ยวกับข้อมูลของตัวอย่างต่างๆ ซึ่งถูกเก็บมาจากแผงลอย พื้นผิว กรงขังสัตว์ และเครื่องจักรต่างๆ ในตลาดหัวหนาน
ส่วนงานวิจัยของคณะทำงานชาวจีนระบุว่า ตัวอย่างบางส่วนจากตลาดดังกล่าวมีผลตรวจหาเชื้อโควิด-19 เป็นบวก และว่าสัตว์ซึ่งเป็นที่ทราบกันดีว่ามีความเปราะบางต่อไวรัส โดยเฉพาะจิ้งจอกแร็กคูน ถูกขายแบบเป็นๆ ในสถานที่แห่งนั้น อย่างไรก็ดี นักวิจัยชาวจีนชี้ว่าผลการศึกษาของตนขาดแคลนหลักฐานชี้เฉพาะว่าต้นตอของโควิด-19 เกิดขึ้นได้อย่างไร “ผลการตรวจสอบจากตัวอย่างทางสภาพแวดล้อมนี้ไม่สามารถพิสูจน์ได้ว่าสัตว์ดังกล่าวติดเชื้อโควิด-19” งานวิจัยดังกล่าวอธิบาย พร้อมเสริมว่า มีความเป็นไปได้ว่า ไวรัสเดินทางเข้าไปยังสถานที่แห่งนี้โดยมีพาหะเป็นคนที่ติดเชื้อ มากกว่าจะเป็นการแพร่ระบาดจากสัตว์
ศาสตราจารย์เดวิด โรเบิร์ตสัน นักไวรัสวิทยาจากมหาวิทยาลัยกลาสโกว์ ผู้เชี่ยวชาญที่สืบสาวหาต้นตอของเชื้อไวรัสโคโรนาตั้งแต่ที่มีการแพร่ระบาดเมื่อปี 2020 กล่าวว่า สิ่งที่สำคัญที่สุดคือการที่ชุดข้อมูลที่สำคัญนี้ได้รับการเผยแพร่และเปิดโอกาสให้ผู้อื่นดำเนินการศึกษา และเสริมว่าข้อมูลของตัวอย่างนี้เป็น “หลักฐานที่น่าสนใจว่าสัตว์ในนั้นอาจติดเชื้อไวรัส”
ด้านเท็ดรอส อัดฮานอม กีบรีเยซุส ผู้อำนวยการใหญ่ของ WHO ได้ออกมากดดันจีนเมื่อวันที่ 6 เมษายน ให้เปิดเผยข้อมูลเกี่ยวข้องต้นกำเนิดของโควิด-19 ที่จีนมีอยู่ พร้อมระบุว่า จนกว่าจีนจะแบ่งปันข้อมูลให้กับโลก จะไม่มีการตัดความเป็นไปได้ของสมมุติฐานทั้งหมดเกี่ยวกับต้นตอของโควิด-19 ออกไป
ขณะที่รัฐบาลปักกิ่งได้ปฏิเสธอย่างแข็งกร้าวต่อข้อสันนิษฐานที่ว่าไวรัสมีต้นกำเนิดจากห้องปฏิบัติการทางวิทยาศาสตร์ แต่สำนักงานสอบสวนกลางของสหรัฐ (FBI) กล่าวว่า ขณะนี้เชื่อว่าสถานการณ์ดังกล่าว “เป็นไปได้มากที่สุด” เช่นเดียวกับกระทรวงพลังงานของสหรัฐ