“สว.วีระพันธ์” รองประธานกมธ.การสาธารณสุข ตั้งคำถามต่อ สปสช. หลังใช้นโยบายสุ่มตรวจเวชระเบียนเพียง 3% แต่ขยายผลครอบคลุมทั้งงบ 100% ชี้อาจไม่เป็นธรรมต่อรพ.ที่ให้บริการจริงแต่บันทึกไม่ครบ หวั่นกระทบความอยู่รอดของระบบบริการสุขภาพและผู้ป่วยทั่วประเทศ

เมื่อวันที่ 16 ส.ค. 68 นพ.วีระพันธ์ สุวรรณนามัย สมาชิกวุฒิสภา รองประธานกรรมาธิการการสาธารณสุข วุฒิสภา โพสต์เฟซบุ๊คระบุถึงประเด็นการสุ่มตรวจเวชระเบียน ว่า รพ.กับ สปสช. เขาทะเลาะอะไรกัน? สปสช. ไม่ใช่หน่วยบริการสุขภาพ ไม่มีหน้าที่รักษาคน หรือจ่ายยาให้คน อย่างที่หลายคนเข้าใจผิด แต่เป็นหน่วยงานที่นำงบประมาณจากรัฐ มาจ่ายให้กับ รพ. , คลินิก และนวัตกรรมต่าง ๆ ที่รักษาประชาชน

สรุปง่าย ๆ คือเป็นคนควบคุมเงินจากรัฐ มาให้ รพ. ดังนั้น ปัญหาระหว่างผู้จ่ายเงินกับผู้รับเงินซึ่งเป็นผู้ให้บริการประชาชนที่แท้จริงจึงไม่ใช่เรื่องแปลก และมีมากมายหลายเรื่องมาตั้งแต่อดีต

แต่รอบนี้สำคัญ… เพราะจู่ ๆ สปสช. ก็เกิดความคิดใหม่ คือแทนที่จะตรวจสอบจริง ว่า โรงพยาบาลต่าง ๆ ให้บริการรักษาประชาชนจนหายกลับบ้านใช้งบเท่าไหร่ ก็จ่ายตามจริงไปอย่างนั้น แต่กลับไม่อยากตรวจสอบทั้งหมด จะเอาแค่สุมเวชระเบียน 3% ก็พอ แล้วถือว่า 3% นั้น คือ 100% (extrapolation)

ผลที่ตามมาก็คือ หากเจอว่า โรงพยาบาลเขียน over เกินจริง ก็จะตัดเงินคืน อันนี้ผมว่าถูกต้อง ชอบธรรม ไม่มีใครว่า แต่… หากสุ่มตรวจแล้วพบว่าเวชระเบียนเขียนไม่ครบ แม้จะรักษาจริง ผ่าตัดจริง จ่ายยาจริง คนไข้หายจริง ก็จะจ่ายตามที่เขียนไม่ครบนั้น (เอาคืนทั้งขึ้นทั้งล่องว่างั้น)

ยกตัวอย่างเหมือนกับ เราไปกินก๋วยเตี๋ยวกับเพื่อน 5 ชาม อาแปะคนขายดันเขียนผิด มาเก็บเงินแค่ 3 ชาม เราคนกินก็ยืนยันจะจ่ายแค่ 3 ชามเท่าที่เขียน อาแปะคนขายจึงโวยวายใหญ่ ว่า “เฮ้ย ลื้อกินไป 5 ชามนะ” แต่ไอ้เราคนกินก็ยังยืนยันจะจ่าย 3 ชาม โดยอ้างว่า แปะเขียนผิดเองนี่หว่า

ซึ่งผลจากการตรวจสอบเบื้องต้น หากดำเนินการตามนี้ มีโอกาสเป็นไปได้ว่า รพ.ทั่วประเทศที่ขาดทุนหนักหนา ร่อแร่อยู่แล้ว ต้องเอาเงินไปคืนให้ สปสช. อีกเกือบ 4 พันล้านบาท (ขอให้ผมคิดผิด)

คำถามจากผมและผู้ให้บริการที่แท้จริงกับประชาชน ถึงผู้ถือเงินมาจ่ายก็คือ

1. ท่านต้องการความถูกต้องโปร่งใสด้านเอกสาร จาก รพ.ซึ่งทำงานบริการหนักมาก ต้องทำให้ถูกใจท่าน 100% แต่ตัวท่านเองกลับพอใจที่จะทำงานแค่ 3% ถูกต้องแล้วหรือ ? ทำไมท่านไม่ทำ 100% ไปด้วยกันเลยครับ

2. การสุ่มเวชระเบียน 3% ที่ท่านอ้างว่า สถิติบอกว่าใช้ได้ ผมจะขอถามท่านว่า sample size เกี่ยวหรือไม่? โรงพยาบาลใหญ่มีเวชระเบียนมาก 3% อาจพอใช้ได้ตามสถิติ แต่โรงพยาบาลเล็ก sample size น้อย การใช้ 3% ใช้แล้วได้ผลเหมือนกันจริงหรือ ?

3. ท่านเคยรับปากกับผมเองทั้งในสื่อและในห้องกรรมาธิการว่า จะไม่มีการเรียกเงินคืนแต่จะเติมเงินให้ด้วย แต่ในขณะที่ผู้ปฏิบัติงานทั่วประเทศส่งเรื่องมาให้ผมว่าท่านจะเรียกเงินคืนจริงๆ สรุปว่าท่านจะกลืนน้ำลายที่บ้วนทิ้งนั้นกลับเข้าไปในปากท่านได้จริงหรือ ?

สิ่งที่หลายองค์กรแพทย์และผู้บริหารโรงพยาบาลคัดค้านไม่ใช่การตรวจสอบ แต่คือการใช้ผลตรวจเป็นเครื่องมือลงโทษทางการเงิน โดยไม่มีการแยกแยะระหว่าง “บันทึกไม่ครบ” กับ “ไม่ได้ให้บริการจริง” ซึ่งเป็นคนละเรื่องกัน

ข้อเสนอที่เป็นรูปธรรมจากหลายฝ่ายคือ สปสช. ควรใช้ผลตรวจเพื่อพัฒนาและปรับปรุงระบบบันทึกเวชระเบียนมากกว่าจะใช้เป็นเครื่องมือเรียกเงินคืน ควรตั้งคณะทำงานร่วมกับตัวแทนโรงพยาบาลทุกระดับ เพื่อกำหนดวิธีสุ่มและขนาดตัวอย่างที่เหมาะสมตามหลักสถิติ และเปิดโอกาสให้โรงพยาบาลแก้ไขข้อผิดพลาดก่อนขยายผล

ท้ายที่สุด นโยบายสาธารณสุขต้องตั้งอยู่บนความจริง ความแม่นยำ และความยุติธรรม สถิติไม่ควรถูกใช้เป็นเพียงข้ออ้างในการตัดสินใจที่กระทบความอยู่รอดของระบบบริการสุขภาพ เพราะหากโรงพยาบาลอ่อนแรงลง ผู้ที่ได้รับผลกระทบที่สุดก็ไม่ใช่ใครอื่นครับ แต่คือประชาชนผู้ป่วยที่พวกเราช่วยกันดูแล